1. Du lịch cộng đồng Thanh Hóa – Hành trình chạm vào hồn đất, tình người xứ Thanh
1.1. Du lịch cộng đồng là gì?
Du lịch cộng đồng không chỉ đơn thuần là “đi để ngắm”, mà còn là “đi để sống”. Đó là loại hình du lịch mà bạn được hòa mình vào đời sống thường nhật của người dân bản địa, cùng họ nấu ăn, làm ruộng, dệt vải, tham gia lễ hội, khám phá phong tục tập quán độc đáo. Mỗi du khách như một thành viên mới của bản làng, cùng sẻ chia, cùng trải nghiệm và cùng lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống.
1.2. Du lịch cộng đồng ở Thanh Hóa có gì đặc sắc?
Thanh Hóa – vùng đất địa linh nhân kiệt, nơi hội tụ của núi rừng Pù Luông xanh ngút ngàn, những thung lũng mờ sương, bản làng Mường, Thái, Dao rộn ràng tiếng cười. Đến đây, bạn sẽ được ngủ nhà sàn giữa thiên nhiên, thưởng thức đặc sản như cơm lam, cá suối nướng, gà đồi thơm lừng. Đêm về, tiếng khèn, điệu múa sạp, vòng lửa trại rực rỡ sẽ khiến bạn say lòng, quên đi mọi ưu phiền phố thị.
Không chỉ vậy, du khách còn được tham gia vào các hoạt động trải nghiệm độc đáo: đi bộ xuyên rừng Pù Luông, hái chè, gặt lúa, học dệt thổ cẩm, khám phá hang động kỳ bí hay chèo thuyền trên sông Mã thơ mộng. Mỗi khoảnh khắc ở Thanh Hóa đều là một dấu ấn khó quên, một câu chuyện kể đầy cảm xúc.
Du khách còn được tham gia vào các hoạt động trải nghiệm độc đáo cùng người bản địa (Ảnh: sưu tầm)
1.3.Vì sao Thanh Hóa có tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng?
Thanh Hóa sở hữu những lợi thế hiếm có để phát triển du lịch cộng đồng. Đó là thiên nhiên đa dạng, văn hóa bản địa đậm đà, con người mến khách và những chính sách phát triển bền vững. Những bản làng nép mình bên sườn núi, những cánh đồng bậc thang vàng óng, những lễ hội truyền thống rộn ràng suốt bốn mùa – tất cả tạo nên một Thanh Hóa vừa gần gũi, vừa bí ẩn, hấp dẫn mọi du khách mê khám phá.
Đặc biệt, trong xu hướng du lịch xanh, du lịch trải nghiệm lên ngôi, Thanh Hóa đang trở thành điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm về với thiên nhiên, văn hóa và những giá trị sống đích thực. Du lịch cộng đồng không chỉ góp phần bảo tồn bản sắc, phát triển kinh tế địa phương mà còn mang đến cho bạn những trải nghiệm đáng giá, những kỷ niệm không thể nào quên.
2. Giá trị và tiềm năng phát triển bền vững
2.1.Giá trị văn hóa và kinh tế
Du lịch cộng đồng tại Thanh Hóa không chỉ là nhịp cầu gắn kết du khách với thiên nhiên và con người bản địa, mà còn là “chìa khóa vàng” gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Những phong tục, lễ hội, làng nghề đặc sắc như nghề dệt thổ cẩm của người Thái ở Pù Luông hay làm tương ở Thọ Xuân được bảo tồn và thổi hồn mới, trở thành sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Mỗi trải nghiệm, mỗi sản phẩm thủ công không chỉ lưu giữ ký ức văn hóa mà còn mở ra cơ hội việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân bản địa, góp phần giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới.
Thực tế cho thấy, trong giai đoạn 2016-2020, các điểm du lịch cộng đồng tại Thanh Hóa đã đón hơn 2,3 triệu lượt khách, gấp đôi so với giai đoạn trước, dù chỉ chiếm 5,5% tổng lượng khách đến tỉnh. Con số này minh chứng cho sức hút mạnh mẽ của du lịch cộng đồng và vai trò quan trọng của các giá trị văn hóa bản địa trong phát triển kinh tế địa phương. Không chỉ giúp bảo tồn di sản, du lịch cộng đồng còn mang lại sinh kế ổn định, tạo động lực để người dân gắn bó, tự hào và tiếp tục gìn giữ bản sắc quê hương.
Du khách được nhảy sạp cùng với đồng bào dân tộc Thái tại Pù Luông (Ảnh: sưu tầm)
2.2.Phát triển bền vững
Du lịch cộng đồng Thanh Hóa đang từng bước khẳng định vị thế nhờ định hướng phát triển bền vững, thân thiện với môi trường. Tại các điểm đến như Pù Luông hay bản Ngàm, mô hình homestay sử dụng vật liệu tự nhiên, khuyến khích tái chế và tích cực truyền cảm hứng bảo vệ thiên nhiên tới du khách. Mỗi chuyến đi không chỉ là hành trình khám phá mà còn là cơ hội để du khách học hỏi, trải nghiệm lối sống xanh, chung tay bảo tồn cảnh quan và hệ sinh thái địa phương.
Du khách có thể trải nghiệm nét sống nhà sàn bản địa tại nơi đây (Ảnh: sưu tầm)
Chính quyền địa phương đã phối hợp chặt chẽ với cộng đồng, không ngừng nâng cao nhận thức về phát triển du lịch bền vững – từ quản lý rác thải, bảo vệ rừng đến gìn giữ nguồn nước sạch. Theo báo cáo của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các chương trình đào tạo chuyên sâu đã giúp người dân Bá Thước, Quan Hóa nâng cao kỹ năng phục vụ, tạo ra những sản phẩm du lịch cộng đồng chất lượng, tăng sức cạnh tranh và thu hút ngày càng nhiều du khách.
Nhìn về tương lai, du lịch cộng đồng Thanh Hóa sở hữu tiềm năng bứt phá mạnh mẽ nhờ sự đầu tư đồng bộ và chính sách hỗ trợ từ chính quyền. Hạ tầng giao thông đến các điểm du lịch như Pù Luông, Quan Hóa ngày càng được cải thiện, cùng với sự đồng hành của nhiều nhà đầu tư đang mở ra nhiều cơ hội phát triển mới cho lĩnh vực này.
Hội nghị tổng kết du lịch Thanh Hóa năm 2024 cũng nhấn mạnh kế hoạch liên kết với các tỉnh lân cận, xây dựng mạng lưới sản phẩm du lịch cộng đồng đa dạng, hướng tới thu hút không chỉ khách trong nước mà còn cả du khách quốc tế, đặc biệt từ các thị trường Hàn Quốc, Nhật Bản và châu Âu. Đây là bước đệm vững chắc để du lịch cộng đồng Thanh Hóa vươn xa, trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch xanh Việt Nam.
3. Du lịch cộng đồng Thanh Hóa: Sản phẩm đa dạng, sức hút mạnh mẽ
Du lịch cộng đồng Thanh Hóa không chỉ là chuyến đi ngắm cảnh, mà còn là hành trình sống chậm, hòa mình vào nhịp sống bản địa và khám phá những giá trị văn hóa độc đáo của xứ Thanh.
3.1.Khám phá Pù Luông - Thiên đường giữa đại ngàn
Thiên đường du lịch cộng đồng tại Thanh Hóa (Ảnh: sưu tầm)
Không thể bỏ qua trên hành trình khám phá du lịch cộng đồng ở Thanh Hóa là khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông (Bá Thước, Quan Hóa) – nơi đang trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách trong và ngoài nước nhờ cảnh sắc hoang sơ, bản làng yên bình và vô vàn trải nghiệm hấp dẫn. Đến Pù Luông, bạn không nên bỏ lỡ:
Nghỉ dưỡng tại nhà sàn truyền thống: Đắm mình trong không gian mộc mạc giữa núi rừng, lắng nghe tiếng suối róc rách, cảm nhận hương gió đại ngàn và trải nghiệm cuộc sống như một người bản địa thực thụ. Đêm về, du khách còn được thưởng thức các tiết mục văn nghệ dân tộc, giao lưu bên bếp lửa cùng người dân địa phương.
Trekking, khám phá thiên nhiên: Những cung đường trekking xuyên rừng nguyên sinh, chinh phục đỉnh Pù Luông cao 1.700m, hay khám phá hang Kho Mường, thác Hiêu, bản Đôn đều mang đến cho bạn khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, trong lành và cảm giác tự do, thư thái hiếm có.
Trải nghiệm văn hóa Thái đặc sắc: Tham gia các lớp học dệt thổ cẩm, thưởng thức cơm lam, cá suối nướng – những tinh hoa ẩm thực núi rừng, hay hòa mình vào điệu múa sạp, múa xòe, nghe nhạc dân tộc trong các đêm hội văn hóa. Đây là dịp để du khách hiểu hơn về phong tục, tập quán, lối sống và tâm hồn của đồng bào Thái nơi đây..
Tham quan các bản làng và lễ hội: Ghé thăm các bản làng như Kho Mường, Đôn, Báng…, du khách không chỉ được ngắm nhìn ruộng bậc thang mùa lúa chín vàng óng mà còn có cơ hội tham gia phiên chợ vùng cao, các lễ hội truyền thống, trò chơi dân gian và cùng người dân đánh bắt cá trên sông.
Tại đây du khách có thể được trải nghiệm nghề dệt thổ cẩm truyền thống (Ảnh: sưu tầm)
3.2. Hòa cùng người dân bên những bản làng
Bên cạnh đỉnh núi cao nhất Thanh Hóa hùng vĩ Pù Luông, những điểm đến như bản Bút (Quan Hóa), bản Mạ (Thường Xuân), bản Ngàm (Quan Sơn) và làng Lúng (Như Thanh) được ví như những viên ngọc ẩn giữa đại ngàn xứ Thanh, chờ đón du khách đến khám phá và trải nghiệm.
Tại đây, bạn sẽ có cơ hội sống như một người bản địa thực thụ: cùng người Mường, người Thái ra đồng gieo mạ, làm nương, lội suối bắt cá, cảm nhận nhịp sống bình yên, gần gũi với thiên nhiên và con người nơi đây. Mỗi ngày trôi qua là một hành trình trải nghiệm mới mẻ, chân thực và đầy cảm xúc. Ẩm thực vùng cao cũng là điểm nhấn khó quên. Du khách sẽ được thưởng thức những món ngon đậm đà hương vị núi rừng như gà đồi nướng thơm lừng, xôi nếp nương dẻo ngọt, măng rừng luộc chấm muối ớt cay nồng – tất cả đều mang đậm dấu ấn văn hóa và bàn tay khéo léo của người dân bản địa.
Tại đây du khách còn được trải nghiệm như người địa phương với ẩm thực và văn hóa truyền thống (Ảnh: sưu tầm)
Đặc biệt, những lễ hội truyền thống như Pôồn Pôông của người Thái hay Kin Lẩu Khẩu Mẩu của người Mường sẽ mở ra cánh cửa khám phá chiều sâu văn hóa, nơi bạn được hòa mình vào những điệu múa, tiếng hát, nghi lễ linh thiêng và không khí rộn ràng của ngày hội bản làng. Mỗi trải nghiệm tại các bản làng này sẽ để lại trong lòng du khách những kỷ niệm khó quên, góp phần làm nên sức hút đặc biệt cho du lịch cộng đồng Thanh Hóa.
Không chỉ dừng lại ở việc thưởng ngoạn cảnh sắc hay khám phá ẩm thực, du lịch cộng đồng Thanh Hóa còn mở ra cho du khách cả một thế giới trải nghiệm phong phú và đặc sắc. Bạn có thể hóa thân thành nghệ nhân làng nghề, tự tay thử dệt thổ cẩm rực rỡ, nắn gốm truyền thống hay chạm khắc đá tinh xảo tại các làng nghề nổi tiếng như An Hoạch, Tất Tác. Mỗi đường kim, nét chạm đều chứa đựng tinh hoa và tâm huyết của bao thế hệ người xứ Thanh.
Khi màn đêm buông xuống, không khí bản làng trở nên rộn ràng hơn bao giờ hết với những đêm lửa trại ấm áp, tiếng hát then ngân vang, điệu múa chuông uyển chuyển. Du khách được hòa mình vào vòng xoay văn hóa, cùng người dân bản địa ca hát, nhảy múa, sẻ chia niềm vui và lưu giữ những kỷ niệm không thể nào quên trên hành trình khám phá Thanh Hóa.
Lưu lại những buổi giao lưu khó quên cùng đồng bào nơi đây (Ảnh: sưu tầm)
Với tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng bền vững, Thanh Hóa đang dần khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch Việt Nam. Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho người dân địa phương, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống, du lịch cộng đồng còn góp phần làm đa dạng sản phẩm và tạo nên sức hấp dẫn khác biệt cho du lịch xứ Thanh. Bạn đã sẵn sàng cho một chuyến phiêu lưu đầy màu sắc và ý nghĩa tại Thanh Hóa - vùng đất vừa có biển có rừng, vừa có vô số trải nghiệm phong phú hay chưa? Đừng chần chừ nữa, hãy lên kế hoạch đến Thanh Hóa tắm biển Sầm Sơn, tận hưởng thiên đường giải trí cũng như khám phá những bản làng Pù Luông ẩn mình giữa núi rừng, thưởng thức những món ăn đặc sản, và tham gia vào những lễ hội truyền thống độc đáo. Chắc chắn, bạn sẽ mang về những kỷ niệm tuyệt vời và những trải nghiệm khó quên về vùng đất này.
