Nguồn gốc và lịch sử:
Hát nhà trò Văn Trinh gắn liền với Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật, một vị tướng tài ba và cũng là người có năng khiếu về âm nhạc trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông ở thế kỷ XIII, ông đã chọn vùng đất Văn Trinh làm nơi đóng quân. Sau chiến thắng, ông cùng nhân dân khai hoang, lập làng và phát triển văn hóa. Ông được xem là người khai sinh ra điệu hát nhà trò Văn Trinh, một trong những điệu hát đầu tiên của ca trù Việt Nam.
Đặc điểm nghệ thuật:
Hát nhà trò là sự kết hợp giữa hát và diễn trò, với các thể loại như hát nói, hát dâng hương, hát đối, ngâm câu đối, hát phú... Âm nhạc trong hát nhà trò sử dụng các nhạc cụ truyền thống như đàn đáy, trống chầu và phách, tạo nên âm hưởng đặc trưng và hấp dẫn. Lời ca trong hát nhà trò thường ca ngợi những anh hùng dân tộc, cảnh đẹp thiên nhiên và thể hiện lòng tự hào dân tộc.
Giá trị văn hóa và bảo tồn:
Hát nhà trò Văn Trinh là một di sản văn hóa phi vật thể quý giá, phản ánh đời sống tinh thần và văn hóa của người dân vùng Văn Trinh. Tuy nhiên, theo thời gian, loại hình nghệ thuật này đã bị mai một. Nhận thức được giá trị của hát nhà trò, chính quyền và người dân địa phương đã nỗ lực phục dựng và bảo tồn. Năm 2006, chính quyền địa phương phối hợp với cơ quan chuyên môn mở lớp tập huấn dạy hát nhà trò Văn Trinh, nhằm khôi phục và phát huy giá trị văn hóa truyền thống này.
