1. لمحة موجزة عن معبد فوم، ثانه هوا
1.1. الموقع الجغرافي وتاريخ تشكيل معبد فوم
معبد فوم يقع عند سفح جبل بان أ، في حي دونغ تيين، مقاطعة ثانه هوا. كانت هذه المنطقة ذات يوم جزءًا من أراضي مدينة تو فو خلال فترة الحكم الصيني، وكانت أيضًا مقرًا لـ دوينغ زا في أرض آي تشاو وثانه هوا عبر العديد من السلالات الإقطاعية. هذه المنطقة أيضًا متاخمة لـ نغا با داو، حيث يلتقي نهرا ما وسو قبل أن يصب في البحر. هذه العوامل منحت المعبد تاريخًا غنيًا بالإضافة إلى مناظر طبيعية وتضاريس رائعة وجميلة للغاية.
Chùa Vồm (Chùa Vồm) nằm dưới chân núi Bàn A (Núi Bàn A) tỉnh Thanh Hóa (Thanh Hóa). (Nguồn: UBND Phường Đông Tiến)
Chùa Vồm (Chùa Vồm) còn được biết đến với tên chữ là Đại Khánh tự (Đại Khánh Tự) và Đại Hùng tự (Đại Hùng Tự), hai danh xưng thể hiện rõ tinh thần Phật giáo và ý nghĩa hòa hợp giữa trí tuệ và từ bi. Theo các tài liệu cổ như Đại Nam nhất thống chí (Đại Nam Nhất Thống Chí) và Hoàng Việt nhất thống dư địa chí (Hoàng Việt Nhất Thống Dư Địa Chí), chùa có niên đại từ thời Trần (Thời Trần), được xem là một trong những trung tâm Phật giáo cổ nhất của vùng Thanh Hóa (Thanh Hóa), nơi từng chứng kiến nhiều biến thiên lịch sử và sự hưng thịnh của thiền phái Lâm Tế (Thiền Phái Lâm Tế).
1.2. Lý do Chùa Vồm là điểm đến thu hút du khách
Với địa thế “tọa sơn hướng thủy” hiếm có, chùa Vồm (Chùa Vồm) tựa mình vào dãy núi Bàn A (Núi Bàn A) sừng sững và hướng mặt ra dòng sông Mã (Sông Mã) hiền hòa, tạo nên một bức tranh phong thủy hài hòa giữa trời, đất và con người. Từ xa nhìn lại, ngôi chùa như ẩn mình giữa rừng cây xanh thẳm, mái ngói rêu phong lấp ló trong làn sương sớm, gợi cảm giác thanh tịnh và trầm mặc. Không gian nơi đây là sự hòa quyện giữa thiên nhiên và tâm linh, khiến mỗi bước chân hành hương đều trở nên nhẹ nhàng, an yên.
Kiến trúc chùa Vồm (Chùa Vồm) mang đậm dấu ấn truyền thống Việt, là sự kết hợp tinh tế giữa đá, gỗ và ngói, thể hiện rõ qua từng chi tiết chạm khắc công phu, hoa văn mềm mại và tượng Phật cổ kính mang giá trị nghệ thuật sâu sắc. Các pho tượng trong chùa đều được tạo tác tỉ mỉ, thể hiện phong cách điêu khắc của thời Trần (Thời Trần) và Lê Trung Hưng (Thời Lê Trung Hưng). Mỗi gian thờ, mái cong, cột kèo đều toát lên vẻ uy nghiêm mà gần gũi, như hài hòa cùng thiên nhiên xung quanh.
Không chỉ mang giá trị nghệ thuật và lịch sử, chùa Vồm (Chùa Vồm) còn là chốn tâm linh thanh tịnh, nơi du khách tìm về chiêm bái, cầu phúc, cầu an và lắng lòng giữa không gian thiền định. Tiếng chuông chùa ngân vang hòa cùng tiếng gió và tiếng chim rừng, tạo nên âm thanh trong trẻo khiến lòng người thêm tĩnh tại. Dù đến vào mùa xuân rực rỡ hay những ngày thu yên ả, chùa Vồm (Chùa Vồm) vẫn giữ nguyên nét bình dị, linh thiêng.
1.3. Trải nghiệm giá trị lịch sử, văn hóa và tâm linh của Chùa Vồm
Trải qua nhiều thế kỷ, chùa Vồm (Chùa Vồm) vẫn là trung tâm truyền thừa thiền phái Lâm Tế (Thiền Phái Lâm Tế), gắn liền với thời Lê Trung Hưng (Thời Lê Trung Hưng) – giai đoạn Phật giáo phát triển mạnh mẽ ở xứ Thanh (Thanh Hóa). Nhiều thiền sư nổi tiếng từng tu hành tại đây, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử Phật giáo Việt Nam.
Bên cạnh giá trị tôn giáo, chùa còn là biểu tượng văn hóa nghệ thuật tiêu biểu của vùng, hòa quyện giữa tự nhiên, kiến trúc và cảnh quan. Với vẻ đẹp sơn thủy hữu tình, không gian tĩnh lặng và bầu không khí trong lành, chùa Vồm (Chùa Vồm) trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách muốn kết hợp chiêm bái, thiền định và nghỉ dưỡng trong hành trình khám phá xứ Thanh (Thanh Hóa).
2. Chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc và nghệ thuật cổ kính ở Chùa Vồm
Trải qua thời gian cùng những biến động của lịch sử, chiến tranh và thời tiết khắc nghiệt, chùa Vồm (Chùa Vồm) tuy không còn nguyên vẹn, nhưng những dấu tích kiến trúc thời Trần (Thời Trần), thời Lê sơ (Thời Lê Sơ), thời Nguyễn (Thời Nguyễn) và đặc biệt là những kiến trúc mộ tháp còn lại từ thời Lê Trung Hưng (Thời Lê Trung Hưng) giúp chúng ta phần nào đó biết được quy mô kiến trúc, nghệ thuật kiến trúc bề thế cũng như những giá trị tiềm ẩn trên nhiều phương diện của chùa.
2.1. Khám phá kết cấu độc đáo từ gỗ và đá trong không gian Chùa Vồm
Bước qua cổng Tam Quan (Cổng Tam Quan) cổ kính, du khách sẽ đi qua cây cầu cong cong bắc ngang hồ bán nguyệt thơ mộng, rồi tiến vào khoảng sân rộng thoáng đãng dẫn đến chính điện của chùa Vồm (Chùa Vồm) . Toàn bộ ngôi chùa được dựng bằng 40 cột gỗ lớn, vững chắc, trên thân cột vẫn còn lưu dấu những dòng chữ Hán khắc sâu. Theo khảo sát thì những dòng chữ này chính là những “văn bia” ghi lại công đức của người dân đã góp sức trùng tu chùa trong đợt đại trùng tu năm Đồng Khánh thứ 3 (1887).
Chùa được xây dựng dựa lưng vào vách núi, lấy chính vách đá làm tường, tạo cảm giác hòa quyện giữa công trình nhân tạo và thiên nhiên. Mái chùa uốn cong mềm mại theo hình mũi thuyền truyền thống, nhìn từ xa tựa như con thuyền rẽ sóng giữa biển trời, gợi cảm giác thanh thoát và bay bổng. Kết cấu vì, kèo của chùa là sự kết hợp tinh tế giữa giá chiêng, kẻ chuyền và chồng rường, tạo nên bộ khung vững chắc nâng đỡ toàn bộ phần mái. Các bờ nóc được trang trí bằng hình mặt nguyệt, trong khi những mảng chạm khắc ở xà thượng, xà hạ và hiên chùa mang phong cách nghệ thuật thời Lê Trung Hưng (Thời Lê Trung Hưng), vừa cổ kính vừa tinh xảo.
2.2. Pho tượng Phật “độc nhất vô nhị”
Điểm đặc biệt nhất trong không gian chùa Vồm (Chùa Vồm) chính là pho tượng Phật A Di Đà (Phật A Di Đà) được tạc trực tiếp vào vách núi phía sau hậu cung. Pho tượng có chiều cao khoảng 6 m, rộng 3.1 m, là bức phù điêu cổ khắc nổi lớn nhất từng được phát hiện ở Thanh Hóa (Thanh Hóa) và cả Việt Nam. Các nghệ nhân xưa đã khéo léo chọn vị trí có thế núi vững chãi để tạc tượng, đồng thời sử dụng kỹ thuật điêu khắc đá tinh tế để khắc họa từng chi tiết, từ nếp áo, dáng ngồi đến ánh mắt hiền từ của Đức Phật. Đây được xem là báu vật quý giá, khẳng định tầm vóc và giá trị độc nhất vô nhị của chùa Vồm (Chùa Vồm) trong nghệ thuật Phật giáo Việt Nam.
شاهد تمثال "الفريد من نوعه" في معبد فوم. (المصدر: تم جمعه)
2.3. الأعمال النحتية والزخارف الخشبية التقليدية
التفاصيل الزخرفية في معبد فوم هي مزيج رائع بين فنون الخشب والحجر. تم نحت زخارف زهرة اللوتس، وزهور الأقحوان المتشابكة، والتنانين، والعنقاء، والسحب المتموجة، أو صور السلاحف التي تحمل زهرة اللوتس بدقة على الألواح، والعوارض، وحواف المعبد، مما يعكس بقوة أسلوب فترة لي ترونغ هانج. كل خط يظهر الأيدي الماهرة والإخلاص الديني للحرفيين القدامى، مما يساهم في خلق الجمال القديم والأنيق للمعبد.
خارج القاعة الرئيسية، على الجانب الأيمن، لا تزال هناك آثار لبرج بوه مينغ المكون من تسعة طوابق. هذا هو المكان الذي يتم فيه تكريم رماد الراهب بو دوونغ ثونغ توي، والذي تم بناؤه في عام تان سيو (1900) في عهد الملك ثانه تاي. خلف المعبد على اليسار، يوجد برجان حجريان صغيران يستندان إلى جدار الجبل، يعلوهما نقوش على شكل زهرة لوتس، ويحمل جسم البرج نقوشًا باللغة الصينية القديمة. هذه الهياكل لا تضيف فقط قيمة فنية لمعبد فوم ، بل تؤكد أيضًا على التاريخ العريق والعمق الثقافي البوذي لمنطقة ثانه هوا.
3. دليل الوصول إلى معبد فوم بأسهل طريقة
الانطلاق من هانوي:
من هانوي، يمكن للزوار اختيار وسائل نقل مختلفة للوصول إلى معبد فوم مثل القطار أو الحافلة أو المركبات الخاصة. المسافة حوالي 150 كم، ويستغرق وقت السفر في المتوسط من 3 إلى 3.5 ساعات. إذا كنت تسافر بالسيارة أو الدراجة النارية، يمكنك اتباع الطريق السريع هانوي - نينه بينه، ثم الانعطاف إلى الطريق الوطني 1A باتجاه ثانه هوا، والاستمرار لمسافة حوالي 5 كم باتجاه حي دونغ تيين للوصول إلى المنطقة الأثرية. بالنسبة للقطارات، تتوقف جميع قطارات ثونغ نات من الشمال إلى الجنوب في محطة ثانه هوا، ويمكن للزوار اختيار الانتقال بسيارات الأجرة أو سيارات الخدمة للوصول إلى المعبد.
الانتقال بالقطار من الشمال إلى الجنوب آمن واقتصادي. (المصدر: تم جمعه)
الانطلاق من مدينة هو تشي منه والمقاطعات الجنوبية:
بالنسبة للسياح في مدينة هو تشي منه أو المقاطعات الجنوبية، فإن أنسب وسيلة هي الطائرة. يمكن للسياح الطيران إلى مطار ثو شوان (ثانه هوا)، ثم مواصلة الانتقال بسيارة أجرة أو سيارة إلى وسط مدينة ثانه هوا، بمسافة حوالي 45 كم للوصول إلى معبد فوم (chua Vom) .
التنقل داخل مدينة ثانه هوا إلى معبد فوم (chua Vom):
عند الوصول إلى ثانه هوا، يمكن للسياح الوصول إلى معبد فوم (chua Vom) بسيارة أجرة، أو سيارة تقنية، أو دراجة هوائية للاستمتاع بالهواء النقي للمنطقة الريفية. الطريق إلى المعبد مستوٍ وسهل العثور عليه، وهو مناسب جدًا للحجاج والسياح الذين يحبون الاستكشاف. مع المناظر الطبيعية الهادئة، والحقول الخضراء، والطريق المتعرج حول الجبل، فإن الرحلة إلى معبد فوم (chua Vom) ليست مجرد رحلة حج، بل هي أيضًا تجربة مريحة، تساعد السياح على الشعور الكامل بالجمال البسيط لمدينة ثانه.
4. اقتراح مسار تجربة معبد فوم (chua Vom) في ثانه هوا (Thanh Hoa)
4.1. مسار التأمل والعيش ببطء وسط الطبيعة
يمكن للسياح بدء رحلتهم الصباحية بالتجول عبر بوابة تام كوان (Tam Quan) القديمة، ومشاهدة بحيرة نصف القمر الهادئة التي تعكس ظلال المعبد. عند الدخول إلى القاعة الرئيسية، خذ بعض الوقت للتأمل، وإشعال البخور للصلاة، والتأمل في تمثال أميتابها المنحوت مباشرة في جدار الجبل. يمكن لعشاق التصوير التقاط لحظة تسلل ضوء الشمس المبكر عبر السقف المقوس، أو المنظر المهيب بين جبال وغابات بان آه (Ban A). كل زاوية تصوير، من الجسر الحجري المقوس إلى الأعمدة الخشبية المنحوتة بدقة، تحمل جمالًا قديمًا وهادئًا نادرًا ما يوجد في مكان آخر.
4.2. أنشطة مدمجة لزيارة النظام البيئي حول معبد فوم (chua Vom)
بعد التأمل واستكشاف المساحة المقدسة، يمكن للسياح دمج زيارة مواقع سياحية روحية شهيرة أخرى في ثانه هوا مثل معبد سونغ سون (Song Son)، وفونغ نا (Phu Na)، أو هويين تيك آم تيين (Huyen Tich Am Tien) – الذي لا يزال قيد الإنشاء، ويعد بأن يصبح وجهة روحية جديدة في المستقبل. بالإضافة إلى ذلك، يمكن أن يمتد المسار إلى ساحة سام سون (Sam Son) البحرية، حيث يمكن للسياح الاستمتاع بالهواء البحري النقي، والمشاركة في أنشطة ترفيهية، أو زيارة القرى الريفية على طول نهر ما (Ma River) لتذوق المأكولات المحلية.
عرض موسيقى مائية في ساحة شاطئ سام سون. (المصدر: صحيفة ثانه نيين)
لا تنس التوقف لتذوق الأطباق المتخصصة بنكهة منطقة ثانه مثل نيم chua، تشي لام، بانكاي تو ترون، أو وعاء حساء أوراق المريرة الدافئ. بين صوت أجراس المعبد المترددة والمناظر الطبيعية الخلابة، ستكون الرحلة إلى معبد فوم رحلة تجمع بشكل كامل بين الروحانية والثقافة والطبيعة، مما يساعد الزوار على استعادة السلام في إيقاع الحياة الحديثة.
استمتع بتخصصات لحم الخنزير المخمر في ثانه هوا. (المصدر: تم جمعه)
رحلة العودة إلى معبد فوم هي رحلة للعودة إلى الجذور الروحية، حيث يمتزج صوت أجراس المعبد مع صوت رياح الجبال ونهر ما الهادئ لخلق مساحة تأمل هادئة ومريحة. بين الجمال القديم للمعبد، سيشعر الزوار بالانسجام بين السماء والأرض وقلوب الناس. إذا سنحت لك الفرصة لزيارة ثانه هوا، فخصص فترة بعد الظهر للتأمل والزيارة في معبد فوم لتشعر بالجمال الكامل لهذا المكان.
